Khora: Rise of an Empire
Deze week in spel uitgelicht een nieuw spel. Kortgeleden in het Engels bij Iello uitgebracht. Iello is ook wel bekend van Bunny Kingdom en King of Tokyo. Khora is nu in het Nederlands uitgebracht door White Goblin Games. In Khora onwikkel je in 9 beurten je stadstaat door de juiste combinaties van eigenschappen, acties en andere veroverde, geregelde of ontvangen middelen en statussen te gebruiken. Een enerverend potje strategisch doordenken voor iedereen die het thema ook nog aanspreekt. Net even wat complexer dan gemiddeld, net even een ietsjes ingebouwde geluksfactor door de dobbelsteen, net even ietsjes langer van duur, net even ietsjes interactie erin, een heel klein beetje irritatie maar vooral lekker je eigen stadstaat uitbouwen en proberen het snelst de meeste punten te halen. De keuze om “expert” op de voorkant te zetten is dan ook wellicht enigszins overdreven.
Het spel in het kort
In Khora ben je het hoofd van een Stadsstaat in het oude Griekenland. Dat voelt wellicht een beetje als een omschrijving van een Civilization spel. Je krijgt ook wel een beetje dat gevoel als je je strategie aan het uitstippelen bent. Maar het is per saldo vrij eenvoudig en overzichtelijk.
Je stadstaat is je basis en vanuit daar ga je acties uitvoeren. De mogelijke acties worden enigszins beperkt door dobbelstenen. De impact van de dobbelstenen is wel zeer beperkt en doet zeker niet af aan de strategische kant van het spel. Er waren slecht 1 of 2 beurten in het hele spel waarin ik de laatste keer belemmert werd om de gewenste actie uit te voeren door de dobbelstenen. Daarbij kon ik dat makkelijk omzeilen door dit de volgende beurt te doen. Het zorgt er dus enkel voor dat iemand die op andere gebieden net even een voorsprong heeft niet onbeperkt hele goede acties kan doen. In het spel zul je meer zaken tegenkomen die zeer beperkt impact hebben maar het spel wel goed optimaliseren.
Daarmee is het goed een stap te maken naar wat je dan eigenlijk doet in het spel. Door middel van de gekozen acties ga je je stad beter maken om zo je engine op gang te krijgen. Hoewel BGG Engine Buidling niet als mechanisme heeft aangemerkt kreeg ik wel dit gevoel. De verschillende factoren zoals bijvoorbeeld het leger, de belasting en de cultuur in je stadstaat probeer je continue een stap omhoog te krijgen om bij de volgende beurt meer impact te maken. Welke factoren het belangrijkst zijn hangt van je stadstaat af die ja aan het begin van het spel hebt ontvangen. Je laat deze factoren allemaal langzaam groeien en probeert dus de beste comboinaties te maken. Hiervoor gebruik je het verdiende geld, maar ook andere verdiensten en politiekkaarten. Ook de politiekkaarten zijn erg belangrijk voor je verdere strategie. Uiteindelijk speel je 9 rondes met in elke ronde een gebeurtenis die op een open kaart wordt weergegeven. Deze gebeurtenissen wakkeren vooral de strijd tussen de spelers aan. Veel gebeurtenissen zorgen ervoor dat de beste iets extra’s krijgt en de slechte iets verliest. Dat klinkt wellicht heel onlogisch maar het zorgt ervoor dat je dus nagenoeg elke beurt moet strijden voor de beste plaats. Hiermee voorkomt je dat iemand drie beurten kan gebruiken om bijvoorbeeld te sparen en dan met een bak geld bijvoorbeeld alle hoge punten pakt. Ik vond dit echt een goed werkend mechanisme om het spel levendig te houden en het zorgt voor focus en interactie. Met het lezen van dit stuk krijg je wellicht een enigszins abstract gevoel bij Khora en dat is denk ik niet geheel onterecht. Hoewel je het thema zeker mee moet laten wegen in je keuze om dit spel te kopen is dit vooral een spel wat je vaker moet spelen en waar je de uitdaging moet zien in het maken van de juiste combo’s.
Het spel gespeelt
Khora kan met 2-4 spelers, wij speelde het met 2 spelers en mijn gevoel is dat het met 4 iets meer een strijd wordt. Er zijn geen aanpassingen voor 2 spelers die echt beperkingen opleggen waardoor je dus met 4 spelers minder mogelijkheden hebt. Je kunt je beurt grotendeels tegelijk met de andere spelers uitvoeren in een aantal stappen die wel enigszins synchroom moeten lopen. Tijdens ons spel hebben we slechts enkele keren gehad dat we mogelijk beide hetzelfde wouden en dan moet je dus even een volgorde volgen vanaf de startspeler. Gezien de diversiteit in de stadstaten heeft nagenoeg iedereen een heel ander doel en dus ook hele andere wensen. Dat is anders als je richting het einde komt en de velden die echt voor overwinningspunten zijn van belang zijn.
Het eerste spel speelde enigszins moeizaam omdat de combinaties en zaken waar je aandacht aan moet besteden niet helemaal duidelijk waren. Sommige zaken zoals leger zijn namelijk vrij essentieel, terwijl bijvoorbeeld belasting erg afhankelijk is van de eigenschappen van je stadstaat. Het is dus aan te raden om dit of heel goed in de uitleg mee te nemen of ervoor te kiezen om ongeveer 15-20 minuten te spelen en dan opnieuw te beginnen. Wij speelden gewoon twee keer, als je het spel door hebt en het ligt klaar is de speeltijd van 75 minuten aan de ruime kant. De tweede keer was het ook een stuk leuker, ook omdat ik won natuurlijk. Wat essentieel is, is het nadenken vooraf. Je krijgt kaarten om te draften en een willekeurige stadskaart, de combinatie van die dingen moeten goed samen gaan. Dit is de start van je combo’s en je hele spel moet je bezig zijn om alles wat je doet ten dienste te laten zijn van de andere eigenschappen die ook weer optimaal ten dienste staan van je groeimogelijkheden.
Ik speelde bijvoorbeeld met Athene en had bij het draften van politiekkaarten een goede mogelijkheid de kaarten te kiezen die de actie handelen zouden upgraden. Op het moment dat je dat ziet is het van belang goed op te letten wat je nodig hebt om de politiekkaart straks te kunnen spelen. Je kiest dus waar mogelijk daarna een politiekkaart die je zo snel mogelijk kan spelen om bijvoorbeeld geld te krijgen om de upgrade voor de actie handel te kunnen betalen en eentje waarbij je snel de juiste elementen op voldoende hoog niveau hebt. De politiekkaart waarbij je je start-ontwikkeling van je stad kan inzetten geeft je daarbij een extra voordeel. Dus als je als eerste stadsontwikkeling geld krijgt bij de start, zoek dan altijd de kaart die ervoor zorgt dat je dit geld zo snel mogelijk om kan zetten in iets waarmee je een voorsprong of permanente upgrade kan doen. Vergeet hierbij alleen nooit dat je leger een hele belangrijke rol heeft in Khora om te zorgen dat je stadstaat alles kan verzamelen en je daardoor de mogelijkheid geeft om überhaupt iets te doen.
Voor wie dit spel is
Uiteindelijk denk ik dat veel mensen van dit spel zullen genieten. Het thema zou ik wel als doorslaggevende factor mee laten wegen om het spel wel of niet aan te schaffen. Het spel is op zichzelf redelijk abstract, maar als het thema je aanspreekt dan ben je wel direct bezig met het thema. Ook spelers die erg houden van strategie en combo’s maken en uitzoeken hoe dat zo optimaal mogelijk kan zullen heel veel plezier aan Khora beleven.
De classificatie expert is wel aan de zware kant. Al is familiespel misschien weer aan de lichte kant omdat dit spel toch echt wel leuker is als je iets meer spelervaring hebt. Voor de frequente speler van Catan en Wingspan die het Griekse thema aanspreekt zou ik dit spel zeker ter overweging willen geven. Essentieel is wel dat je van doordenken, strategie en vooral vooruitdenken houdt. Je moet namelijk eigenlijk al voor je zien hoe je gaat winnen voordat je begint. Dat maakt het dus wel zeker een spel voor mensen die het vaker willen spelen. De variatie in stadsstaten en overige spelcomponenten zoals gebeurteniskaarten en politiekkaarten leent zich uitstekend voor vele afwisselende potjes Khora.
Demo
Woon of werk je in de buurt en wil je het spel eens lenen om jouw oordeel te vellen dan is dat mogelijk. Je kunt ons gewoon een berichtje sturen via whatsapp of een van onze social media kanalen. Het enige wat we hiervoor terug vragen is dat je een leuk stukje schrijft over voor wie jij denkt dat dit spel gemaakt is en een leuke foto op je Social Media post dat je het speelt. Staat er een ander spel op je lijstje om eens uit te proberen? Laat het gerust weten en we kijken wat we voor je kunnen doen.
